Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) podał, że w sierpniu 2024 roku, 11,3 tysiąca osób korzystało z nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. To świadczenie jest zamiennikiem emerytur pomostowych. Średnie wyliczenia pokazały, że w sierpniu 2024 roku tzw. kompensówka wynosiła ponad 3,9 tysiąca złotych.
Statystyki ZUS z sierpnia 2024 roku pokazują, że 11,3 tysiąca osób otrzymało świadczenia kompensacyjne, które wynosiły przeciętnie 3977,71 zł. W porównaniu, w lipcu 2024 roku – te same świadczenia pobierało 11,6 tysiąca osób, a ich przeciętna wysokość wynosiła 3971,14 zł.
Analiza statystyk z poprzednich lat pokazała, że liczba nauczycieli korzystających z tego świadczenia w sierpniu 2024 roku była mniejsza niż liczba korzystających z niej rok, dwa i trzy lata wcześniej. Dane za te trzy lata prezentują się następująco: sierpień 2023 roku – 12,1 tysiąca osób otrzymujących świadczenia kompensacyjne o wartości 3508,87 zł, sierpień 2022 roku – 12,5 tysiąca osób otrzymujących świadczenia kompensacyjne o wartości 2857,82 zł i sierpień 2021 roku – 13,2 tysiąca osób otrzymujących świadczenia kompensacyjne o wartości 2545,44 zł.
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych. W sierpniu 2024 r. emerytury pomostowe pobierało 39,5 tys. osób, a przeciętna wysokość pomostówki wynosiła 5388,95 zł.
W przeciwieństwie do emerytur pomostowych, kompensówki to świadczenie wygasające.
Kwalifikację do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych reguluje ustawa z 2009 roku. Zgodnie z nią, prawo do tych świadczeń mają nauczyciele z trzydziestoletnim stażem pracy, w tym dwudziestoletnim stażem nauczycielskim, pracujący na co najmniej pół etatu. Wiek uprawniający do korzystania ze świadczenia zwiększa się stopniowo w latach 2014-2032 – zaczynając od 55 lat aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W 2024 roku nauczycielka może otrzymać kompensówkę, jeżeli ukończy 55 lat, natomiast nauczyciel – 60 lat.
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są dostępne dla nauczycieli pracujących w różnych typach placówek edukacyjnych: szkołach, przedszkolach, placówkach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii, specjalnych ośrodkach wychowawczych oraz nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych.
Zgodnie z przepisami ustawy nauczyciele korzystający z kompensówek nie mogą dalej pracować w szkole, przedszkolu lub ośrodku (np. w niepełnym wymiarze godzin), nawet jeśli zajmowane stanowisko nie ma nic wspólnego z pracą dydaktyczną, pod sankcją zawieszenia świadczenia. Jeśli natomiast nauczyciel podejmie inną pracę niż nauczanie, będzie nadal mógł pobierać pieniądze z tytułu świadczenia. W 2022 roku, ze względu na pełnoskalową agresję zbrojną Rosji na Ukrainę i napływ uchodźców z Ukrainy, wprowadzono odstępstwa od tej zasady.
Zgodnie z ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, nauczyciel pobierający świadczenie kompensacyjne może być zatrudniony na stanowisku pomocy dla uczniów z Ukrainy lub nauczyciela języka polskiego, bez utraty prawa do świadczenia. Nauczyciel języka polskiego lub inny nauczyciel, który podjął pracę w szkole, gdzie przynajmniej jeden uczeń jest obywatelem Ukrainy, również nie traci prawa do świadczenia.
Środki finansowe na nauczycielskie świadczenia kompensacyjne pochodzą nie ze składek, ale bezpośrednio z budżetu państwa.
ZUS na swojej stronie internetowej udostępnił specjalny kalkulator do wyliczenia wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Dzięki niemu każdy nauczyciel może obliczyć prognozowaną dla siebie wysokość świadczenia, wpisując swoje podstawowe dane.
