Rzadko rozumiane i często niewłaściwie interpretowane spektrum zaburzeń autystycznych u dzieci jest zbyt często przedmiotem negatywnych uwag, a nawet obraźliwych żartów. Jest to zjawisko nie tylko bolesne, ale także szkodliwe, gdyż dzieci z autyzmem są unikalne i posiadają nieprzeciętne zdolności. Niestety, w społeczeństwie krąży wiele niebezpiecznych mitów dotyczących przyczyn występowania autyzmu u dzieci.

Z według informacji Światowej Organizacji Zdrowia, autyzm diagnozuje się u jednego na 160 dzieci, co dowodzi, że nie jest to problem marginalny. Ta statystyka dotyczy cztery razy częściej chłopców niż dziewcząt, jednakże rozpowszechnienie tego zaburzenia jest równomierne we wszystkich grupach społecznych i rasach. Autyzm, zgodnie z definicją medyczną, nie jest chorobą, lecz zaburzeniem neurologicznym wpływającym na funkcjonowanie mózgu. Charakteryzuje się on wycofaniem od kontaktów ze światem zewnętrznym, problemami komunikacyjnymi i trudnościami w budowaniu relacji społecznych. Każda osoba z autyzmem może wykazywać odmienne objawy, a intensywność tych symptomów jest zróżnicowana.

Rozpoznawanie autyzmu u dzieci

Nie ma możliwości, aby rodzice w momencie narodzin dziecka byli świadomi, że cierpi ono na autyzm. Eksperci twierdzą, że pierwsze symptomy mogą pojawić się już w drugim półroczu życia, choć oficjalna diagnoza jest możliwa dopiero po ukończeniu 2 lat. W większości przypadków jednak, diagnoza następuje w wieku przedszkolnym. Psychologowie określili pewne typowe objawy autyzmu, które mogą wskazywać na wczesne stadia zaburzenia. Do nich należą między innymi: unikanie kontaktu wzrokowego z opiekunami, brak zainteresowania innymi ludźmi, ograniczone umiejętności komunikacyjne, a także silne reakcje emocjonalne na zmiany w codziennej rutynie.

Ważne jest, aby te objawy były konsekwentnie obserwowane przez dłuższy czas i nie były związane ze złym stanem zdrowia fizycznego dziecka. Wszelkie wątpliwości powinny być skonsultowane z pediatrą podczas rutynowych badań. Jeśli mamy do czynienia z autyzmem, różnice między dzieckiem a rówieśnikami będą się z czasem pogłębiać. Dziecko będzie miało wyraźne trudności z nawiązywaniem i utrzymaniem przyjaźni, komunikacją z innymi i zrozumieniem norm społecznych. W praktyce może zostać zdiagnozowane jako depresyjne, hiperaktywne, skłonne do natręctw, zaburzeń lękowych czy asocjalnych zachowań.

Jednakże nie istnieje jednoznaczne, obiektywne badanie potwierdzające lub wykluczające autyzm. Diagnozę stawia się na podstawie obserwacji zachowania dziecka i wywiadu środowiskowego, który jednak nie zawsze jest precyzyjny i ostateczny.

Potencjalne przyczyny autyzmu u dzieci

W odniesieniu do potencjalnych czynników prowadzących do rozwoju autyzmu u dzieci, postulowano wiele hipotez, choć nie wszystkie one przetrwały konfrontację z faktami naukowymi. Obecnie uważa się, że problem jest wieloaspektowy i w dużej mierze związany z genetyką. Znamienne jest, że w niektórych rodzinach autyzm występuje u więcej niż jednego dziecka – w przypadku bliźniąt jednojajowych ryzyko autyzmu u obu wynosi od 36 do 95%! Dzieci starszych rodziców również częściej doświadczają zaburzeń neurologicznych, co może być związane z pogarszającą się jakością DNA w komórkach rozrodczych.

Zwraca się także uwagę na możliwe, choć niekoniecznie silne, związki między autyzmem a infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi przez matkę podczas ciąży, niedoborem kwasu foliowego w czasie ciąży, cukrzycą ciążową u matki lub przyjmowaniem leków przeciwdepresyjnych przez kobietę w ciąży. Istnieje także teoria, że doświadczenia z pierwszych miesięcy życia mogą teoretycznie zwiększać poziom ryzyka autyzmu, ale na razie brakuje jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających tę hipotezę.

Ważne jest podkreślenie, że mimo plotek i oskarżeń, nigdy nie udowodniono jakiegokolwiek związku między szczepieniami a rozwojem autyzmu. W świetle współczesnej medycyny szczepionki nie powodują zaburzeń neurologicznych i ich odmawianie jest nieodpowiednie, ponieważ przynoszą one społeczeństwu więcej korzyści niż zagrożeń.