Na skutek wyzwolenia szkolnictwa od polityki indoktrynacji i przymusowej administracji rządowej, powrót do szkolnej ławy staje się okazją do dialogu na temat warunków pracy pedagogów. Nagłaśnia się potrzebę godziwego wynagrodzenia dla nauczycieli, które nie tylko będzie odpowiadało za ich wysiłek, ale także przynosiło korzyści samej młodzieży. Stało się to możliwe poprzez określenie oczekiwanych standardów pracy ludzi nauki. Co wpływa na atrakcyjność i przydatność zawodu nauczyciela? Czy to organizacja pracy szkolnej, liczba spędzonych godzin przy tablicy, efekty edukacyjne czy zaangażowanie uczniów w proces własnego rozwoju?

Rola nauczyciela w procesie uczenia się uczniów

Badania prowadzone przez Johna Hattiego pokazują, że kluczowymi czynnikami wpływającymi na skuteczność nauki są sami uczniowie oraz ich nauczyciele. Zdobycie tytułu magistra i podjęcie pracy w szkole nie gwarantuje już statusu dobrego pedagoga. Na pierwszym miejscu stoi zrozumienie i świadomość potencjału, jaki niesie praca z młodzieżą. Pedagog powinien celowo dobierać tematy i metody najbardziej użyteczne dla procesu nauki swoich uczniów. Kluczowe jest umiejętne odróżnianie istotnych kwestii od tych mniej ważnych, spontaniczne łączenie elementów lekcji z doświadczeniami życiowymi uczniów i swobodne korzystanie z różnorodnych form aktywności oraz zaangażowania uczniów.

Nauczyciel, który elastycznie podchodzi do nauczania, potrafi dostosować się do różnych sytuacji, poszukiwać dodatkowych informacji, testować różne metody pracy i wykazywać gotowość do zmiany na korzyść nowych, skuteczniejszych rozwiązań. Bazą takiego podejścia jest dokładna obserwacja tego, jak jego uczniowie pracują. Pozwala to na zdobycie nowych informacji o swojej pracy i uczniach, przewidywanie trudności i planowanie ich rozwiązania.

Pedagog współpracuje z uczniami poprzez stawianie wyzwań i zadawanie pytań. Jest przewodnikiem, a nie dostarczycielem gotowych odpowiedzi. Jego zadaniem jest nie tylko nauczanie, ale także wsparcie w planowaniu procesu uczenia się przez uczniów. Tworzenie środowiska, w którym uczniowie nie boją się popełniać błędów, poszukują, eksperymentują, słuchają i korzystają z informacji zwrotnych. Cieszy się sukcesami uczniów, umiejętnie nadzoruje proces uczenia się, ale także wyciąga wnioski z popełnionych błędów.

Wyzwania dla nauczycieli

Myśląc o standardach pracy nauczycieli, zakładamy, że doskonale rozumieją treści, jakie mają przekazać swoim podopiecznym, ponieważ to jest ich zawód. Oczekujemy od nich pasji, zrozumienia i troski o uczniów. Zakładamy, że będą potrafili zaangażować swoich uczniów i nauczyć ich odpowiedzialności za powierzone zadania. Zakładamy też, że będą mieć umiejętność reagowania na indywidualne potrzeby uczniów wynikające z ich specyficznych doświadczeń czy ograniczeń. Dalsze oczekiwania dotyczą współpracy między nauczycielami, rodzicami i przedstawicielami innych szkół.

Andreas Schleicher w swojej książce poświęconej roli edukacji we współczesnym świecie podkreśla, że „jakość systemu edukacji nie może być lepsza od jakości nauczycieli. Przyciąganie, rozwijanie i utrzymanie najlepszych dydaktyków to największe wyzwanie dla systemów edukacyjnych”. Jak zatem stworzyć taki system? Według Schleichera, skuteczny rozwój zawodowy musi być stale prowadzony, obejmować kształcenie, praktykę i informacje zwrotne oraz zapewnić odpowiedni czas na dalsze działania.

Przed nami powrót do „normalnej” szkoły. Czy będzie ona taka sama, jak przed wszystkim czego doświadczyliśmy w wyniku edukacji rządzonym przez fundamentalistów, arogantów i homofobów? Czy nowe perspektywy będą lepsze? Co zrobimy, aby tak się stało?